logo

Dürtüsel Davranışın Psikolojisi


Duygu Ceylan
duygu.ceylan.pd@gmail.com
Dürtü, fizyolojik veya ruhsal dengenin değişmesi sonucu ortaya çıkan ve canlıyı türlü tepkilere sürükleyebilen içsel gerilim olarak tanımlanır. Kaynağını duygulanımlardan alır. Normal bir davranış olarak görülebileceği gibi ruhsal hastalıkların bir parçası da olabilir.
Dürtüsellik günlük hayatta sıkça karşılaştığımız ve çoğunlukla yönettiğimiz bir durumdur. Örneğin hava güzeldir dışarı çıkmak isteriz ve çıkarız. Hava güzeldir ama içerde yapacak işlerimiz vardır, işleri erteleyebilirsek erteleriz erteleyemezsek gün sonu veya hafta sonu dışarıda geçireceğimiz bir gün planlarız. Dürtüsel davranan insanlar için ise ertelemek oldukça zordur .
Dürtüsel olduğumuzda, hemen harekete geçeriz, davranışın sonucunu hesaba katmayız. Kısa süreli faydalı olan, uzun süreli faydalı olana tercih edilir. Özellikle çocukluk döneminde sınırlandırılmamış bireyler duygu ve davranışlarını kontrol etmekte, sınırlandırmakta ya da ertelemekte zorlanabilirler. (Sınır koymanın sağlıklı olduğundan bahseder ve önemini çokça vurgularız, sınır koymak otoriter davranmak değildir). Erkeklerde kadınlara göre üç kat daha fazla dürtüsellik olduğu görülmüştür.
Dürtüsellikle ilgili problem yaşayan insanlar, ders alma, sonuçtan ders çıkarma konusunda başarısızdırlar. Benzer bir olayda dahi tekrar dürtüsel davranıp aynı olumsuz sonucun oluşmasına neden olabilirler. Çünkü o esnada ortaya çıkan harekete geçme gerilimini kontrol etmekte zorlanırlar.
Kendilerine, bekleme ve durumu anlama fırsatı tanımadıklarından; ilişkilerini zora sokacak davranışlarda bulunurlar. Kendilerini riske atarlar.
Ruhsal bozukluklar tanı kitabında dürtü denetimi ile ilgili kısmın alt başlıklarında; karşıt gelme, karşıt olma, aralıklı patlayıcı bozukluk, davranım bozukluğu alt başlıkları bulunur. Yapılan çalışmalar bazı psikolojik rahatsızlıklar yaşayan bireylerin dürtüsel davrandıklarını da ortaya koymuştur. Örneğin depresyon yaşayan birey kısa süreli iyi hissetmek için bağımlılık oluşturabilecek davranışa başvurabilmektedir. Dürtüsellik aynı zamanda dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin de belirtilerindendir.
Burada hayatımızda yaşadığımız diğer önemli sorunlardan biri olan ertelemeye de dikkat çekmek gerekir. Dürtü sorunu yaşayan birisinin ihtiyacı olan şey davranışa geçmeyi biraz ertelemektir. Erteleme davranışını olumsuz olarak görürüz ama dürtüsellikte bize fayda sağlar. Özellikle psikolojide, bir kavram kendi başına sadece olumsuz olarak değerlendirilemeyebilir. Bu durum psikolojik desteği kişiye özel kılar.
Dürtüsellik probleminin hayatımızı sürekli olumsuz etkileyen tarafını psikolojik destek alarak kolaylaştırabilirsiniz. Özellikle bilişsel davranışçı terapi yöntemi bu konuda faydalı olmaktadır. Sadece ilaç kullanıp psikoterapi kısmını atlarsanız hayatınızın diğer dönemlerinde tekrar aynı sorunu yaşamanız mümkündür.
Sağlıklı günler dilerim.

Share
949 Kez Görüntülendi.
#

SENDE YORUM YAZ

6+2 = ?

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER KÖŞE YAZILARI

  • Kenevirde başa dönüldü

    30 Nisan 2025 Köşe Yazıları

    Bugün; defalarca ekip ürününü teslim edip parasını alamadığı için  mutsuz olan kenevir üreticisi, beklediği teşvikleri göremediği için mutsuz olduğunu düşündüğümüz sanayicisi ve kenevir başkenti olma hayali de suya düşen mutsuz bir Vezirköprü halkı var... Bahar aylarını gelmesi ve tarlaların yeşillenmeye başlamasıyla birlikte doğanın rengarenk duruşu hemen herkesin içinde bir uyanışı da getirir. Tarım İlçesi olan Vezirköprü'de özellikle son yıllarda ayçiçeği tarlalarında özçekim yapan insanların sayısında artış olduğunu görüyorduk. Bugün ay...
  • Çocukları Hastaneye Götürmenin Psikolojisi

    26 Nisan 2025 Köşe Yazıları

    Hastaneler, yolumuzun düşmesini pek istemesek de iyileştiğimiz yerlerdir. Herkesin hastaneye ihtiyacı oluşabilir, tabii çocuklarımızın da. Çocukların hastane sürecini kolaylaştırmak için dikkat etmemiz gereken en önemli noktaları bu yazıda açıkladım. Bu kolaylaştırmaya çocukları iğneyle, doktorla korkutmayarak başlayabiliriz. Hastaneler iç açıcı yerler tabi ki değiller ama çocukların yanında hastanelerle ilgili olumsuz konuşmalar hastanelerin çocuk tarafından korkutucu algılanmasına neden olur. Ailelerin hastaneye götürdükleri çocuklarını hast...
  • Tarım ve Turizm gelişecek ama..

    23 Nisan 2025 Köşe Yazıları

    Kunduz Yağlı Güreşlerinin Türkiye Yağlı Güreş Ligi'ne girmesiyle de bu yıldan sonra Türkiye'de adını daha fazla duyuracak bir ilçe olmasına rağmen, elindekileri turistik bir markaya dönüştürme kapasitesini bir türlü yakalayamadı. Nihayet tarım ilçesi Vezirköprü'ye İlçe Tarım Binası yapılacak. Daha öncesinde de Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Halit Doğan'ın söz verdiği ve Samsun Büyükşehir Belediye Meclisi'nden de protokol imzalamak için yetki aldığı Vezirköprü İlçe Tarım Müdürlüğü Hizmet Binası yaplacaktı diyebilirisiniz. Ancak, Vezirköpr...
  • Kim Bu Narsistler?

    19 Nisan 2025 Köşe Yazıları

    Hatası karşısında özür dileyemeyen kişilerle ömür mü geçer? Hepimizin sık duyduğu ”narsist” kelimesini bu yazıda a'dan z' ye incelemiş olacağız. Narsistin kelime anlamı “özseverlik” olsa da bu anlam biraz masum kalabilir. Kendimizi sevmek, kendimize değer vermek her insan için önemli bir konudur. Narsistlerde bu durum ise kendilerini sürekli öncelik almak, büyüklenmeci, kibirli bir tutum sergilemek, eleştiriye kapalı olmak gibi kendilerinin iyi yönlerini abartmak kendilerinde olan olumsuzlukları da görmezden gelmeye yöneliktir. Diğerlerini sü...