logo

Dürtüsel Davranışın Psikolojisi


Duygu Ceylan
duygu.ceylan.pd@gmail.com
Dürtü, fizyolojik veya ruhsal dengenin değişmesi sonucu ortaya çıkan ve canlıyı türlü tepkilere sürükleyebilen içsel gerilim olarak tanımlanır. Kaynağını duygulanımlardan alır. Normal bir davranış olarak görülebileceği gibi ruhsal hastalıkların bir parçası da olabilir.
Dürtüsellik günlük hayatta sıkça karşılaştığımız ve çoğunlukla yönettiğimiz bir durumdur. Örneğin hava güzeldir dışarı çıkmak isteriz ve çıkarız. Hava güzeldir ama içerde yapacak işlerimiz vardır, işleri erteleyebilirsek erteleriz erteleyemezsek gün sonu veya hafta sonu dışarıda geçireceğimiz bir gün planlarız. Dürtüsel davranan insanlar için ise ertelemek oldukça zordur .
Dürtüsel olduğumuzda, hemen harekete geçeriz, davranışın sonucunu hesaba katmayız. Kısa süreli faydalı olan, uzun süreli faydalı olana tercih edilir. Özellikle çocukluk döneminde sınırlandırılmamış bireyler duygu ve davranışlarını kontrol etmekte, sınırlandırmakta ya da ertelemekte zorlanabilirler. (Sınır koymanın sağlıklı olduğundan bahseder ve önemini çokça vurgularız, sınır koymak otoriter davranmak değildir). Erkeklerde kadınlara göre üç kat daha fazla dürtüsellik olduğu görülmüştür.
Dürtüsellikle ilgili problem yaşayan insanlar, ders alma, sonuçtan ders çıkarma konusunda başarısızdırlar. Benzer bir olayda dahi tekrar dürtüsel davranıp aynı olumsuz sonucun oluşmasına neden olabilirler. Çünkü o esnada ortaya çıkan harekete geçme gerilimini kontrol etmekte zorlanırlar.
Kendilerine, bekleme ve durumu anlama fırsatı tanımadıklarından; ilişkilerini zora sokacak davranışlarda bulunurlar. Kendilerini riske atarlar.
Ruhsal bozukluklar tanı kitabında dürtü denetimi ile ilgili kısmın alt başlıklarında; karşıt gelme, karşıt olma, aralıklı patlayıcı bozukluk, davranım bozukluğu alt başlıkları bulunur. Yapılan çalışmalar bazı psikolojik rahatsızlıklar yaşayan bireylerin dürtüsel davrandıklarını da ortaya koymuştur. Örneğin depresyon yaşayan birey kısa süreli iyi hissetmek için bağımlılık oluşturabilecek davranışa başvurabilmektedir. Dürtüsellik aynı zamanda dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin de belirtilerindendir.
Burada hayatımızda yaşadığımız diğer önemli sorunlardan biri olan ertelemeye de dikkat çekmek gerekir. Dürtü sorunu yaşayan birisinin ihtiyacı olan şey davranışa geçmeyi biraz ertelemektir. Erteleme davranışını olumsuz olarak görürüz ama dürtüsellikte bize fayda sağlar. Özellikle psikolojide, bir kavram kendi başına sadece olumsuz olarak değerlendirilemeyebilir. Bu durum psikolojik desteği kişiye özel kılar.
Dürtüsellik probleminin hayatımızı sürekli olumsuz etkileyen tarafını psikolojik destek alarak kolaylaştırabilirsiniz. Özellikle bilişsel davranışçı terapi yöntemi bu konuda faydalı olmaktadır. Sadece ilaç kullanıp psikoterapi kısmını atlarsanız hayatınızın diğer dönemlerinde tekrar aynı sorunu yaşamanız mümkündür.
Sağlıklı günler dilerim.

Share
978 Kez Görüntülendi.
#

SENDE YORUM YAZ

3+5 = ?

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER KÖŞE YAZILARI

  • Çocuğum Beni Çileden Çıkarıyor, Dövmemek İçin Kendimi Zor Tutuyorum

    14 Haziran 2025 Köşe Yazıları

    Bazen çocuğunuza o kadar sinirlenebilirsiniz ki şöyle bi güzel pataklamayı aklınızdan geçirebilirsiniz. Sakın! Çocuğunuza biri el kaldırsa onun kapısına dayanırsınız. Şiddet çözüm sunmaz ve öğreticiliği yoktur, pişmanlık doğurur. Öfkeyi sakinleştirmenin farklı birçok yolu vardır. Çocukları dövmeden de durumu kontrol etmeniz mümkün. Öbür türlü çocuğunuz özgüveni kırılmış, bedeni zarar görmüş korkak veya hırçın bir çocuğa dönüşür. Çocuğumuz için yapabileceğimiz en iyiyi yapmaya çalışırız ve çocuğumuzun da bizim mücadelemizi görmesini, bizim için...
  • Karma OSB’de ilk kepçe müjdesi

    11 Haziran 2025 Köşe Yazıları

    Bu ilk kazma vurulduğunda Vezirköprü Karma OSB'de bu güne kadar yapıldığı söylenen ancak vatandaşın gözünde soyut olan işler bundan sonra ete kemiğe bürünecek. Ancak Keneviro firmasının konkordato talebi de yoğurdun üflenmesine neden olacaktır. Kurban Bayramını geride bıraktık. Bir önceki Gazetemiz çıktıktan sonra yapılan Belediye Meclis toplantısında Belediye Başkanı Murat Gül Bayram müjdesini verdi, ancak size aktaramadık. Yıllarca süren çalışmaların meyvesinin alınacağını Vezirköprü Karma Organize Sanayi Bölgesi'nde ilk fabrikanın yapı...
  • Kanmanın ve Kandırmanın Psikolojisi

    31 Mayıs 2025 Köşe Yazıları

    Manipülatör insanlar siz onların isteklerini yapmaya devam edin diye duygu sömürüsü yapabilirler. Örneğin, zor bir çocukluk geçirdiklerini söyleyebilirler. Bu sizin çözebileceğiniz mesele değildir. Yani birinin olumsuz çocukluk algısını ona istediği gibi davranarak düzeltemeyizi telafi edemeyiz. Bu ayrımları yapmamız çok önemli çünkü insan kendini de kandırabilen bir canlıdır.   Karşıdaki kişinin kendi çıkarlarına, farkında olmadan hizmet ediyorsanız ve bu durum sanki sizin iyiliğiniz için gibi gösteriliyorsa kandırılıyorsunuz demekt...
  • Turizm için İlçe Merkezi de işin içinde olmalı

    28 Mayıs 2025 Köşe Yazıları

    Burada altını çizmek istediğim en önemli konulardan birisi, Vezirköprü merkezde turizm açısından yapılması gerekenlerin ele alınmasında geç kalındığıdır. Geçtiğimiz hafta Ahmet Muştu ile görüşmemizde altını çizmemizin ardından, sohbetlerimizdeki başlıklardan birisi haline geldi TURİZM. Burada turizmin, İlçenin kaderini etkileyecek önemli bir alan olarak karşımıza çıkması önemli rol oynuyordu. Aslında herkesin aklında olan ve gelişmesi en kolay, aynı zamanda da zor olan bir alan olması bir yana turizm Vezirköprü için olmazsa olmaz görülen b...