Dinçer’in kaleminden Özetle Köy Enstitüleri

Öğretmenler aracılığıyla köyü canlandırmayı Cumhuriyet ilkelerini yerleştirmeyi, köylüyü yönetime ortak etmeyi amaçlayan, o yıllardaki ülke koşullarına (Kurtuluş Savaşı sonrası ve 2.Dünya Savaşı vb.) en uygun olan yabancı eğitimcilere de bize benzer ilkelere örnek gösterilen 17.341 köy öğretmeni yetiştiren 13 yılık Enstitüler 27 Ocak 1954’de D.P.’li Bakan Tevfik İleri tarafından kapatılır.
Ancak bu kadar özetleyebildiğim Köy Enstitülerinin 80.Kuruluş yılında neler yitirdiğimizi, nerelerden nerelere geldiğimizi; hele günümüzdeki öğretim içeriğinin ne halde olduğu, “eğitim-öğretim” bileşeninde eğitimin nasıl yozlaştırıldığını, yöneticilerin ehliyet-liyakat ilkelerine göre atanmadıklarını, “Kula kul” anlayışının eğitimde hiç olmaması gerektiğini ciddi anlamda düşünmemiz gerekiyor.
İlk, orta ve Er eğitim Tugayında yetişkinlerle ve Liselerde 30 yıl görev yapma fırsatını bulduğum eğitim camiasında çok değerli meslektaşlarım oldu.
Ameliyatlı midesindeki sancıyı avuç dolusu karbonat yutarak geçiştirmeye çalışan, eşinin hiç Türkçe bilmediği Urfa-Halfeti-Yukarıgöklü eğitmeni Ali Demir Bey’in, tatlı Güneydoğu şivesiyle “Allah benim canımı sınıfta alsın!” deyişi aklımdan çıkmaz. Ben Soruk’ta (Sarıdibek) (1964-1965) görevli iken Alanşeyhi’nde çalışan Beşpınar’lı Mehmet Kurnaz, Ağcaalan’dan Yahya, Hakkı beyler ve büyük ölçüde Enstitülerin gelenekleriyle yetişmiş. Tümü de köy çocukları olan Ali usta, Kemal, Cemal Çelen kardeşler, Kemal Koca, İsmail Akbulut, Hüsnü Şener, Bahri Köseoğlu, Ahmet Sağlam, sağlıkçı Kamil beyler gibi daha nice tüm eğitim emekçisi büyüklerimden ölenleri rahmetle, minnetle anıyor, manevi huzurlarında saygı ile eğiliyor, sağ elin eğitim emekçilerine de mutluluklar diliyorum.
Lütfi Dinçer
27.03.2020 İstanbul
“Ne aldanmak, ne aldatmak, ne avunmak; gözü pek, yüreği yumuşak olmak. Doğruyu sıkıntısız söyleyebilmek; şiarımız budur.”
(Hasan Ali Yücel)
Kaynaklar
1-Hasan Ali Yücel – Mehmet Eminlioğlu-Emel Yayınları 1967)
2-Eski Bir Öğretmenin Anıları (Süleyman Edip Balkır Nisan 1998 Cumhuriyet G. Yayını)
3-Köy Enstitüleri-Can Dündar (Can Yayınları 2015)
4-Tonguç’un kitapları (Akif Kansu 2019 Cumhuriyet Yayınları)
5-Vezirköprü’de Eğitim-Öğretimin Yakın Dönemi (Medeniyet Fenerlerimiz) Muammer Cebeci 2018