İnsan Kişiliğinin Üç Bölümü
İnsanlar kişilerarası ilişkilerde bu üç role girebilirler.
1. Anne-baba rolü
2. Çocuk rolü
3. Yetişkin rolü
Sağlıklı bir insan bu üç rolde de yerine göre bulunabilir. Bu rollere daha detaylı bakalım.
Anne baba yani ebeveyn rolünde kişiler koruyucu veya eleştirel tutuma sahip olabilirler. Hepimiz anne babamızın seslerini içimizde taşırız. Aileler çocuklarını yetiştirirken onları hem korumak hem de onların becerilerini geliştirmek durumundadırlar. Bu süreçte çocuktan daha iyisini yapma beklentisinin fazla olması aileyi eleştirel bir tutuma sürükleyebilir. Daha iyisini yapmasını beklediğimiz kişilere karşı ebeveyn tutumuyla yaklaşıyor olabiliriz.
Çocuk benlik durumu kişiliğimizin az gelişmiş yanı olarak değerlendirilmemelidir. Hepimizin içinde yeri geldikçe ortaya çıkan bir çocuk yan vardır. Çocuklar sürekli anne babanın isteğine göre davranırsa uslu çocuk, sürekli anne babaya karşı gelir şekilde davranırsa asi çocuk, ihtiyaçlarına göre davranırsa doğal çocuktur. Çocuklar başlangıçta doğaldırlar. Çocuk rolü çocuk olmayı, merakı, istemeyi, mızmızlanmayı içerir.
Yetişkin rolünde kişiler karşısındakini de bir yetişkin olarak görmek ister. Kendinden sorumludur ve karşı taraftan da bu sorumluluğu almasını bekler. Kişiliğimizin gerçekçi yanıdır. Akılcıdır, kişinin kendisini öncelik almasını ister.
Yerine göre bu rollerde olmak sağlıklıdır. Sürekli çocuk rolünde olmak bizi gerçeklikten uzaklaştırabilir. Sürekli yetişkin rolünde olmak bizi robotlaştırabilir. Sürekli anne baba rolüne bürünmek ise aşırı sorumlu olmaya, yük almaya itebilir. Yetişkin rolünün çocuk olmakla anne baba olmak arasında dengeyi sağlayan uzlaştırıcı özelliği vardır.
Bazı farkında olarak ya da olmayarak yaptığımız davranışlar bazı rollerde daha çok bulunmamıza ve karşı taraftan da bu şekilde beklentiye girmemize neden olabilir. Örneğin aşırı sorumluluk alarak büyümüş bir çocuk arkadaşlarının da sorumluluğunu almak isteyebilir veya çocuk rolünde olan birini yanına daha çok çekebilir.
Seçtiğimiz mesleklerde de bu rollerin dağılımı belirleyicidir. Mesela öğretmenlik veya yöneticilik mesleği daha çok anne baba rolünde bulunabileceğimiz bir yer olabilir. Sanatsal faaliyetlerle kişiler, daha çok çocuk yönünü besleyebilir gibi.
Unutmayın insanlara hangi rolde giderseniz kendinizi o rolde daha çok bulabilirsiniz. Anne babalar çocuklarını yetiştirirken sürekli korur veya onları düzenlemeye çalışırlarsa çocuk yönlerini daha çok beslerler. Çocuğunuzu yetişkinliğe hazırlarken yetişkin tarafını beslemek, kendinden sorumlu olmayı öğretmek ve ona yetişkinliğe hazırlamak önemlidir.