logo

Dolaylı öğrenme, dolaylı duygu


Duygu Ceylan
duygu.ceylan.pd@gmail.com
İnsanlar başkalarının davranışlarından öğrenen, diğerlerini gözlemleyen kısaca sosyal öğrenen bir varlıktır. Ayrıca diğerlerinin duygularından da etkilenir. Diğerlerinin yaşantılarından öğrendiklerimiz dolaylı öğrenme diğerlerinin duygularını hissetmemiz dolaylı duygudur.
Sosyal öğrenme ile çalışan Bandura, okul öncesi çocuklarıyla yaptığı deneyde saldırgan tepkileri izleyen çocukların izlemeyenlere göre saldırgan tepkiler verdiğini gözlemledi.
Hatta son zamanlarda çokça konuştuğumuz bir konu olan şiddet içerikli oyunlar oynayan çocuklarda da oyunda gördüklerini taklit ettikleri daha agresif davranışlar sergiledikleri görülmüştür.
Dolaylı öğrenmede kendi yaşantılarımız sınırlıdır. Bir başkasının yaşantısından nasıl tepkiler verdiğini nasıl sonuçlar aldığını görür ve ona göre kendi hayatımız için önlem alırız. Aynı zamanda o insanların neler hissettiğini de gözlemler onun duygularını da dolaylı olarak yaşarız.
Ayna nöronlar dediğimiz nöronlar sayesinde bir ortama hangi duygu hakimse o ortamda o duyguya sahip olmamız çok da zor değildir.
Diğerlerinin özellikle olumsuz duygularını almak aslında o kadar kolay bir şey değildir. Kendi duygularımızla davranışlarımızı seçebiliriz ama bir başkasının olumsuz duygularıyla ne yapacağımızı bilemeyiz.
Burada daha çok koruma daha çok önlem alma çıkarımlar yapma devreye girer.
Medya en iyi sosyal öğrenme araçlarından biridir. İnsanları olumsuz yaşantılar, olumlu yaşantılardan çok daha fazla etkilediğinden olumsuz örneklere çok fazla rastlarız.
Hatta fazla rastlarız biraz masum oldu, genellikle izlediğimiz çoğu dizi, film program o kadar berbat konuları işliyorlar ki.. Bu olayları normal bir ortamda dinlemek bile zorken müzik, efekt, ağlamalar duygu geçişleriyle resmen içimizi dağlıyorlar.
Haftanın birkaç günü 5 yıl boyunca bu tarz şeyler izlediğimizi düşünelim. Dünyayı nasıl algılarız.
Olumsuzu görerek olumluyu öğrenemeyiz. Olumsuzu görerek tehlikeden korunamayız. İnsan zaten tehlike anında uyarılan harekete geçen bir varlıktır.
Kendi hayatımızı daha sağlıklı yaşamak için kimlerden neler öğreneceğimizi hangi duyguya ne kadar maruz kalmak istediğimizi seçebiliriz.
Bazı insanları rol model alabiliriz. Bazı olumsuz yaşantıları da gerçeğimiz haline gelmeyecek sürece zaman zaman izleyebiliriz. Duygularımızdan sorumluyuz.
Diğerlerinin yaşantılarından öğrenmek, öğrenme için kestirme bir yol olsa da kendi yaşantılarımızdan öğrenmek, farklı bir yol izlemek yani doğrudan öğrenmek de bir yoldur.
Belki siz bir başkasının model alabileceği kendi yaşantınızı dolaylı öğreten biri olursunuz.

Share
1272 Kez Görüntülendi.
#

SENDE YORUM YAZ

3+5 = ?

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER KÖŞE YAZILARI

  • Yeme Bozuklukları Tedavisinde Psikolojik Destek

    10 Mayıs 2025 Köşe Yazıları

    Psikolojik destek almaya karar veren bireylerle yaptığımız ilk görüşmede beslenmenin ne durumda olduğunu, konu bu olmasa bile, genel olarak değerlendiririz. Çünkü duygusal zorlanmalar kendini beslenmede, yeme düzeninde göstermektedir. Ruhsal bozukluklar tanı kitabında yeme bozuklukları 8 kategoride ele alınmıştır. Bunları kısaca açıklayıp size yardımcı olabilecek ya da fark edip önlem almanızı sağlayacak önerilerde bulunmuş olacağım. İlk olarak herkesin bildiği anoreksiya nervoza denilen aşırı zayıf olma durumunu inceleyelim. Bu kişiler besin...
  • Başkan Doğan gerçekten dinledi

    07 Mayıs 2025 Köşe Yazıları

    Derdinin Vezirköprü olduğunu söyleyenlere şunu hatırlatayım, Başkan Doğan gerçekten dinleyen ve çözüm üretmeye çabalayan bir Başkan görüntüsü veriyor. Bu fırsat her zaman ele geçmez. Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Halit Doğan'ın Vezirköprü'deki toplantısını izleme fırsatı buldum. Açıkçası, yerel seçim atmosferinden çıkıldıktan sonra ilk kez direk olarak dinleme şansı buldum Sayın Doğan'ı. Benimle birlikte salonda bulunan hemen herkesin; Doğan'ın rahatlığı olsun, konulara hakimiyeti olsun, iş görmek için ön açması olsun ve birlikte çalış...
  • Empatiye Neden İhtiyacımız var?

    03 Mayıs 2025 Köşe Yazıları

    Çünkü empati kurmak saldırganlığı azaltır. Gün geçmiyor ki haberlerde ölüm, yaralanma, zarar verme gibi davranışlar görmeyelim. Kendimizin ve diğerlerinin ruh halinden etkileniyoruz. Belki bazen birbirimizden zarar görüyoruz. Birbirimize karşı sorumluyuz. Bu yazıda empatiyi anlayalım, yararlarını konuşalım. Empatinin önündeki engelleri kaldıralım. Empati bir başkasının nasıl hissettiğini anlamak anlamına gelir kısaca. Bunu sağlamak için kendimizi onun yerine koyarız. “Onun yaşadığını yaşasaydım ben de durumlar ne olurdu?” sorusunu sorarız. Kıs...
  • Kenevirde başa dönüldü

    30 Nisan 2025 Köşe Yazıları

    Bugün; defalarca ekip ürününü teslim edip parasını alamadığı için  mutsuz olan kenevir üreticisi, beklediği teşvikleri göremediği için mutsuz olduğunu düşündüğümüz sanayicisi ve kenevir başkenti olma hayali de suya düşen mutsuz bir Vezirköprü halkı var... Bahar aylarını gelmesi ve tarlaların yeşillenmeye başlamasıyla birlikte doğanın rengarenk duruşu hemen herkesin içinde bir uyanışı da getirir. Tarım İlçesi olan Vezirköprü'de özellikle son yıllarda ayçiçeği tarlalarında özçekim yapan insanların sayısında artış olduğunu görüyorduk. Bugün ay...