Eğlendirmek, güldürmek için söylenen söze veya yapılan davranışa şaka denir. Mizah ise sözü şakayla birlikte düşündürücü şekilde söylemektir. Hayatımızda mizaha, şakaya ihtiyacımız vardır. Çünkü eğlenmek ihtiyaçtır. Mizah hayatın zorlu taraflarında duyguları abartmaya imkan vererek rahatlamayı, konunun başka taraflarına bakabilmeyi, psikolojik olarak sağlam kalabilmeyi sağlar. Çocuk öğrenerek büyür. Öğrenmek ise sürekli bir davranış değişikliği ve yenilik getirir, bu gerçekten zordur. Sürekli öğrenen çocuk için ise duygu dengesinin sağlanmasında gülmeye, şakaya bolca ihtiyaç vardır.
Çocuklar sürprizlere, abartılan olumlu duygulara (şaşkınlık, heyecan gibi) taklitlere, bazı kelimelerin farklı şekilde söylenmesine gülerler. Tabi bu çocuğun yaşıyla da ilgilidir. Dikkat etmemiz gereken durum ise çocuğun zorlandığı konular üzerinden, çocuğu duruma maruz bırakan şakalar yapmamaktır. Çünkü yetişkin için çok önemli olmayan bir durum çocuk için ölüm kalım meselesi kadar önemli olabilir. Aynı şekilde bir çocuğun etkilenmediği bir durum başka bir çocuk için stres verici olabilir. Örneğin bir şeyi taklit etmek çocuğu eğlendiriyor olabilir ama çocuğun korktuğu birini taklit etmek çocuk için çok zorlayıcıdır. Burada dikkat edilmesi gereken durumlarla ilgili biraz daha konuşmamız önemlidir.
Çocuklarda mizah kullanımı düşünce yapısı henüz gelişmekte olan çocuk için kafa karıştırıcı olabilir. Dikkat ettiyseniz çocuklar deyimleri ilk anlamlarıyla anlarlar ve sorarlar. Mesela siz “sana dil döktüm o kadar” diye söylerseniz, dil ve dökmek şeklinde iki somut kelimeyi birleştirirler. Halbuki bu kavram bu anlamın ötesine gidip ikna etmeye çalışmak olarak kullanılır. Çocuklarda kapsamlı düşünme becerileri ise ergenlik döneminde başlar. Hatta bu kapsamlı düşünme becerilerini kazanan ergen için önceden fark etmediği yaşama dair bilgileri fark etmek ve kabul etmek bir müddet zordur. Bu yüzden ergenlik döneminin stresli yönlerinden birisi de budur. Çocuklar ise daha tek yönlü (tabiri caizse düz) düşünürler. Bu yüzden çocuklarla mizah kullanırken daha elle tutulur, gözle görülür durumlardan bahsetmek yerinde olur.
Yine önemli olan bir konu tek taraflı eğleniyor olmamamız gerekir. Yani çocukla şakalaşıyorsak çocuğun bu şakaya olumlu tepkiler vermesi gerekir ki şaka amacına ulaşmış olsun. Diğer türlü bu durum bir şakayı geçip zorbalık olabilir. Lütfen böyle durumlarda “Sadece bir şakaydı anlaman gerekir buna üzülmemen gerekir” gibi çocuğa yüklemelerde bulunmayalım. Bazen karşımızdakine istemeden uygun olmayan davranışlarda bulunmak da kaçınılmazdır. Kendimize de kızmadan mümkünse telafi davranışında olalım. Böylece çocuk gönül almayı da öğrenmiş olur.
Toparlayacak olursak olumlu mizah çocuğa özgüven verir, öğrenmeyi kolaylaştırır. Çocuğun kendini ifade etmesini, farklılıkları kabul ederken kendisi olmasını sağlar.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER KÖŞE YAZILARI
27 Kasım 2024 Köşe Yazıları
23 Kasım 2024 Köşe Yazıları
20 Kasım 2024 Köşe Yazıları
17 Kasım 2024 Köşe Yazıları