logo

10 Aralık 2018

HAKLARINIZI BİLİN


Murat Gül
avukatmurat55@gmail.com

Haciz aşamasında borçlunun tüm malvarlığını haczetmek kanuna aykırıdır. İcra İflas Kanunu ve diğer özel kanunlar bu duruma bazı sınırlamalar getirmişlerdir. Bu nedenle haciz aşamasında borçlunun tüm mal ve haklarının haczi caiz değildir. Özellikle ev ve iş yerlerine yapılan hacizlerde nelerin haczedilip nelerin haczedilemeyeceği ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Eve yapılan hacizlerde borçlunun ve ailesinin yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli olan alet ve edevatlar haczedilemez. Yalnız bunların uygun nitelikte borçlunun haline münasip olması gerekmektedir. Evde çok değerli pırlantalar, altın veya kıymetli evrak varsa bunlar haczedilir. Bu değerli eşyaların dışında kalan, ailenin yaşamı için gerekli olan buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, mutfak malzemesi haczedilemez. Ayrıca evde bulunması zorunlu olan eşyalar gerekenden fazla miktarda veya gerekenden fazla lüks ise bunlar haczedilir. İİK. nun 82/12. maddesi gereğince, borçlunun haline münasip evi de haczedilemez. Bir meskenin borçlunun haline uygun olup olmadığı borçlunun haciz anındaki sosyal durumuna ve borçlu ile ailesinin ihtiyaçlarına göre belirlenir. Buradaki “aile” terimi, geniş anlamda olup, borçlu ile birlikte aynı çatı altında yaşayan, bakmakla yükümlü olduğu kişileri kapsar. Borçlunun sözü edilenlerle birlikte barınması için zorunlu olan haline münasip meskeni temin etmesi için gerekli bedel bilirkişilere tespit ettirildikten sonra, haczedilen yerin kıymeti bundan fazla ise satılmasına karar verilir ve satış bedelinden yukarıda nitelikleri belirlenen mesken için gerekli olan miktar borçluya bırakılıp, kalanı alacaklıya ödenir.  

Belirtmiş olduğumuz durumların dışında, borçlu ve ailesinin idareleri için lüzumlu ise borçlunun tercih edeceği bir süt veren mandası veya ineği veyahut üç keçi veya koyunu ve bunların üç aylık yem ve yataklıkları haczedilemez(İİK md. 82/5). Kanunun da belirttiği üzere burada seçim hakkı borçluya aittir. Gene aynı şekilde borçlunun ve ailesinin iki aylık yiyecek ve yakacakları ve borçlu çiftçi ise gelecek mahsül için lazım olan tohumluğu haczedilemez(İİk md. 82/6).

Borçlu çiftçi ise kendisinin ve ailesinin geçimi için zaruri olan arazi ve çift hayvanları ve nakil vasıtaları ve diğer eklenti ve ziraat aletleri; değilse, sanat ve mesleki için lüzumlu olan alet ve edevat ve kitapları ve arabacı, kayıkçı, hamal gibi küçük nakliye erbabının geçimlerini temin eden nakil vasıtaları haczedilemez(İİK md. 82/4). Meslek için lazım olan alet ve edevatın haczedilmemesi için borçlunun haciz anında bu mesleği fiilen icra etmekte olması gerekmektedir. Yargıtay borçlunun yaptığı işte emeğinin ön planda olması şartıyla meslek faaliyetini kabul etmiştir. İcra edilen iş, emek ağırlıklı değil de sermaye ağırlıklı yapılıyorsa yargıtay burada mesleğin varlığını kabul etmemiştir. Bu durumda sermayeye dayalı iş yerlerinde olan eşyalar da haczedilebilir niteliktedir. Bunu yargıtayın kararları ile ve kanunla bağlantılı olarak birkaç örnekle açıklayabiliriz.

Kanun (m. 82/4) mesleğe misal olarak arabacı, kayıkçı ve hamal gibi küçük nakliye erbabını saymış ve bunların geçinmelerini temin eden nakil vasıtalarının haczedilemeyeceğini hükme bağlamıştır. Bunun gibi elbise ve gömlek temizleyicisinin kurutma makinesinin, arzuhalcinin yazı makinesinin çimento ve mermer imal eden kimsenin bu iş için kullandığı makinesinin ve pazar yerlerini takip eden seyyar satıcının beygirinin haczedilemeyeceğine karar verilmiştir.

Buna mukabil, kahvecinin kahvedeki eşyası , otel eşyası ve fabrikadaki eşyaların haczi kabul görmüştür. Zira bu hallerde sermaye unsuru birinci plânda gelmektedir. Bu durumlarda net bir ayrım olmamakla beraber yargıtayın vermiş olduğu bazı kararlar da doktrin tarafından eleştirilmektedir.

Mesleği çiftçilik olan borçlunun ise geçimini sağlayabilmesi için tarım arazisi ve bu araziyi işletirken yararlandığı tarım aletleri ve traktörü haczedilemez. Yargıtay burada da uygunluk faktörünü devreye sokmuştur. İcra memuru borçlunun geçimini sağlayabilmesi için makul olan arazisi veya arazideki işlerini yapabileceği haline münasip bir traktörü haczetmeyecektir. Arazisi oldukça büyükse traktörü oldukça lüks ise gene burada haciz işlemi uygulanır.

Yukarıda anlatılanlar kanun tarafından kesin olarak haczi kabul edilmeyen mal ve haklardır. İcra memuru bu duruma aykırı hareket edipte haczetmemesi gereken bir eşyayı, mal veya hakkı haczederse bu işlemden itibaren 7 gün içerisinde şikâyet yolu ile İcra Mahkemesi’ne başvurulması gerekir. Yetkili olan mahkeme haciz işlemini yapan İcra Dairesi’nin bağlı olduğu İcra Mahkemesi’dir.

Share
1102 Kez Görüntülendi.
#

SENDE YORUM YAZ

2+9 = ?

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER KÖŞE YAZILARI

  • Tercih Sürecinin Psikolojisi

    19 Temmuz 2025 Köşe Yazıları

    Sevgili Öğrenciler, Bir sınav dönemi atlattınız. Şimdi ise elinizdeki sonuçlarla yeni bir döneme başlama vakti. İster liseye geçin ister liseden üniversiteye geçiş yapın, tercih sürecinde bazı ortak psikolojik süreçler vardır. Bunları maddeleriyle ele alalım. 1) İyi bir dönem geçirip geçirmediğimizi sorgularız. Daha fazlasını yapabilir miydik, daha farklı nasıl olurdu diye düşünür, bazen keşkeyle başlayan cümleler kurarız. Lütfen kendinizi suçlamayın, gerçekten yapabilseydiniz yapardınız. Bu sizin “tembel” olmanızdan öte bir durum olabilir. M...
  • “Beden Kayıt Tutar” Kitabından Altını Çizdiklerim

    12 Temmuz 2025 Köşe Yazıları

    “Ne yazık ki şimdiki psikiyatri anlayışı, yakınmalarınızı anlatmanız ve hekimin de bu yakınmaları düzeltecek bir ilaç önermesi üzerine kurulu. Ancak hiçbir ilaç kötü geçmiş çocukluğu düzeltmiyor. Eşinizin size nasıl davrandığını, sevgi dolu veya düşmanca davranışları, bireysel, ailesel hatta toplumsal travmaların üzerinizdeki etkileri hiç konuşulmuyor.” “Travmatik deneyimden çok uzun bir süre sonra bile, en küçük bir tehlike belirtisi karşısında bozulmuş beyin devreleri harekete geçebilir, yoğun miktarda stres hormonu salınmasına neden olabili...
  • Engellenen hizmetler neler?

    09 Temmuz 2025 Köşe Yazıları

    Vezirköprülü olarak soruyorum: Ali Faik Çamurcu'nun işaret ettiği ve Vezirköprü'ye yapılması için çalışıldığı halde Samsun İl Başkanlığı tarafından ısrarla önlenen hizmet veya hizmetler nelerdir? Geçtiğimiz haftanın en fazla konuşulan konularının başında Ali Faik Çamurcu'nun partisinin ilçe başkanlığından istifası geliyordu. Öncelikle sebebi kısaca geçiştirildi, arkasından yeni İlçe Başkanının kim olacağı tartışmalarına geçildi. Oysa ki, sebebi Vezirköprü adına çok önemliydi. Her zaman, iktidardaki partilere yeni başkan olmak isteyenlerin...
  • Küçük Sanayi Sitesi

    02 Temmuz 2025 Köşe Yazıları

    Samsun Büyükşehir Belediyesi'nin ve Vezirköprü Belediye Başkanı Murat Gül'ün Vezirköprü'de bir sanayi sitesi yapılması için destek vereceklerini açıkladıklarını biliyoruz. Ancak bu sözde kaldığı sürece ilerleme yaşanması mümkün değil. Vezirköprü'de hiçbir iş kolay olmaz. Görüyoruz ki, Küçük Sanayi Sitesi yapımı da kolay olmayacaktır. Vezirköprü'ye 40 yıldır hizmet veren Küçük Sanayi Sitesinin artık yetmediği gün gibi ortada. Bu durumdan hem sanayide kendisine dükkan bulamayan özellikle yeni iş yeri açan ya da büyümek isteyen esnaf şikayet...